Πριν από μερικούς μήνες έκανα ένα άρθρο που αναφέρθηκε στη γλώσσα του σώματος όπως εμφανίζεται διαχρονικά μέσα από ζωγραφική και πάνω στην έρευνα μου παρατήρησα κάτι περίεργο που μου κίνησε το ενδιαφέρον αφού μου ήρθε στο μυαλό ο τρόπος που ανακαλύφθηκε το πορτρέτο του Χριστού του Λεονάρντο Ντα Βίντσι με τίτλο ''Salvator York οι οποίοι ανακάλυψαν τον πίνακα Mundi''. το πήγαν σε συντηρητή και εκεί ανακαλύφθηκε ότι ήταν ουσιαστικά ξαναζωγραφισμένη η επιφάνεια του σε μεταγενέστερο χρόνο και από κάτω κρυβόταν ένας θησαυρός. παρατήρησα μαζεύοντας υλικό από το διαδίκτυο για να γράψω το άρθρο μου για τη διαχρονικότητα της γλώσσας του σώματος και για ένα άλλο έργο που μερικά χρόνια βγήκε σε μια διαδικτυακή δημοπρασία και που όπως παρατήρησα επαναλαμβάνεται από πολλούς ζωγράφους.
Το αυτό (που απεικονίζει πιθανόν μια Ιταλίδα έφηβη αλλά θεωρώ πολύ ενδιαφέρον έργο ότι πιθανόν να θέλει να παρουσιάσει τη βασίλισσα Κλεοπάτρα κρίνοντας από το Μεσανατολικό τοπίο που ξεπροβάλλει στη δεξιά πλευρά του έργου καθώς και από το βασιλικό πορφυρό χρώμα του ενδύματος αλλά και τα χρυσά κοσμήματα αλλά που φοράει) είναι φυσικά πολύ συχνά όπως φαίνεται από τις φωτογραφίες. να ξεκινήσω όμως σωστά θα πρέπει να πάω σε ένα άρθρο ενός Ρώσου δημοσιογράφου που στο μπλόγκ του αναφέρεται σε έναν πίνακα που ο επιχειρηματίας Ιβαν Ροντιόνοβιτς Μπατάσεφ απέκτησε στις αρχές του 19ου και τοποθέτησε στο σπίτι του στη Βίκκα της Ρωσίας.
Αναφέρεται στο άρθρο ότι το έργο εκείνο ήταν ενός Ιταλού old master ζωγράφου και ως τέτοιο το αγόρασε (κάτι που προφανώς δεν ισχύει αφού εμφανίστηκε δεν είναι τόσο παλαιό που δεν αγγίζει τον 16ο αιώνα και προφανώς είναι ένας μεταγενέστερος αντίγραφος,ίσως φυσικά του 18ου αιώνα). αληθεύουν επειδή έχει την τάση να θέλει να αποδείξει το άρθρο του ότι έγινε μια απάτη και ότι το έργο το έκλεψαν στο μουσείο της Μόσχας που εστάλη για συντήρηση και το αντικατέστησε με ένα αντίγραφο γιατί απλά δεν φαίνεται για εξαιρετική ποιότητα έργου. 1800.
Από εκεί και πέρασε μια έρευνα στο ίντερνετ ανακάλυψα ενδιαφέροντα πράγματα,όπως και αρκετά του έργου παρουσιάζονται σε μουσεία και σε δημοπρασίες,όπως στον οίκο δημοπρασιών aktionhause ruetten που χαρακτηρίζει την Τουρκάλα:
στη Ρωσία σαν Ιταλίδα (η πρώτη από κάτω απεικονίζει το έργο που βρίσκεται στο Ρωσικό μουσείο με το όνομα της κοπέλας να είναι Σουζάνα, ωστόσο ο Ρώσος ζωγράφος -Scotti Mikhail ο οποίος έζησε και στην Ιταλία- έχει ομολογήσει ότι ερωτήθηκε παρακάτω την κοπέλα και έκανε πολλά αντίγραφά της κατά τη διάρκεια της ζωής του):
το παρακάτω αντίγραφο εμφανίστηκε στο EBAY και πωλητής ήταν κάποιος από το San Diego της California:
Το αυτό (που απεικονίζει πιθανόν μια Ιταλίδα έφηβη αλλά θεωρώ πολύ ενδιαφέρον έργο ότι πιθανόν να θέλει να παρουσιάσει τη βασίλισσα Κλεοπάτρα κρίνοντας από το Μεσανατολικό τοπίο που ξεπροβάλλει στη δεξιά πλευρά του έργου καθώς και από το βασιλικό πορφυρό χρώμα του ενδύματος αλλά και τα χρυσά κοσμήματα αλλά που φοράει) είναι φυσικά πολύ συχνά όπως φαίνεται από τις φωτογραφίες. να ξεκινήσω όμως σωστά θα πρέπει να πάω σε ένα άρθρο ενός Ρώσου δημοσιογράφου που στο μπλόγκ του αναφέρεται σε έναν πίνακα που ο επιχειρηματίας Ιβαν Ροντιόνοβιτς Μπατάσεφ απέκτησε στις αρχές του 19ου και τοποθέτησε στο σπίτι του στη Βίκκα της Ρωσίας.
Αναφέρεται στο άρθρο ότι το έργο εκείνο ήταν ενός Ιταλού old master ζωγράφου και ως τέτοιο το αγόρασε (κάτι που προφανώς δεν ισχύει αφού εμφανίστηκε δεν είναι τόσο παλαιό που δεν αγγίζει τον 16ο αιώνα και προφανώς είναι ένας μεταγενέστερος αντίγραφος,ίσως φυσικά του 18ου αιώνα). αληθεύουν επειδή έχει την τάση να θέλει να αποδείξει το άρθρο του ότι έγινε μια απάτη και ότι το έργο το έκλεψαν στο μουσείο της Μόσχας που εστάλη για συντήρηση και το αντικατέστησε με ένα αντίγραφο γιατί απλά δεν φαίνεται για εξαιρετική ποιότητα έργου. 1800.
Από εκεί και πέρασε μια έρευνα στο ίντερνετ ανακάλυψα ενδιαφέροντα πράγματα,όπως και αρκετά του έργου παρουσιάζονται σε μουσεία και σε δημοπρασίες,όπως στον οίκο δημοπρασιών aktionhause ruetten που χαρακτηρίζει την Τουρκάλα:
από κάτω το ίδιο έργο με λίγο περισσότερο φως αλλά δυστυχώς δεν μπορώ να διαβάσω την υπογραφή
Επίσης ένα ακόμη αντίγραφο και είναι του Charles Zacharie Landelle (1821-1908) από το 1874 και βγήκε σε δημοπρασία στη Βιέννη το 2018
ένα ακόμη αντίγραφο από τον Mihaly Kovacks
δύο αντίγραφα του Gustav Karl Ludwig Richter
παρακάτω ένα έργο από το 1890 περίπου του J. Albert
παρακάτω του Leopold Louis Robert
ακολουθεί μια λιθογραφία του 1879 όπου πιθανότατα στηρίχθηκε στην εικόνα του έργου που πωλήθηκε στο ebay αφού αν προσέξετε μια ''ειδική'' λεπτομέρεια στο χέρι της εικονιζόμενης με έναν κύκλο από τελείες που πέρασε και στη λιθογραφία.
.jpg)
ένα ακόμη αντίγραφο, πιθανόν του 18ου αιώνα
Παρακάτω ένα ακόμη αντίγραφο από μία δημοπρασία
παρακάτω βλέπουμε τη συλλογή του αρχιδούκα Lepold Wilhelm που έζησε μεταξύ 1614 και 1662 και βρίσκεται επάνω αριστερά μια άλλη εκδοχή του ίδιου έργου
γκραβούρα του Lucas Vorstermann II από έργο του Jacopo Palma (1548/50 – 14 October 1628) ο οποίος ήταν στο εργαστήριο του Τιτσιάνο και παρουσιάζει μια άλλη εκδοχή αυτού του έργου
Δαυίδ ο νεότερος (1610-90); 23x16 cm; Musee des Beaux-Arts, Δουνκέρκη, Γαλλία
παρακάτω άλλη μία γκραβούρα
παρακάτω ένα αντίγραφο από τον Γάλλο ζωγράφο Leon Francois Commere (19ος-20ος αιώνας)
και παρακάτω του Γάλλου Emile Vernet Lecomte (19ος αιώνας):
επίσης πρόσφατα κυκλοφόρησε ένα βιβλίο με εξώφυλλο ένα από τα πολλά αντίγραφα:
'Οπως μπορεί να παρατηρήσει κάποιος υπάρχουν πολλά έργα που αντιγράφουν ή στηρίζονται σε ένα προφανές παλαιότερο και είναι λογικό να σκεφτεί κάποιος ότι όλα αυτά είναι μεταγενέστερα αντίγραφα ενός έργου σημαντικού ζωγράφου του παρελθόντος, όπως ακριβώς έγινε και με το Salvator Mundi.
από τις φωτογραφίες (αν και δεν είναι καθαρές, προφανώς το έργο χρειάζεται συντήρηση και ελπίζω αυτός που το αγόρασε να έχει κάνει) φαίνεται καθαρά ότι έχουν γίνει παρεμβάσεις σε μεταγενέστερο χρόνο από ''ειδικούς'' που κατά τη γνώμη μου το κατέστρεψαν και δεν ξέρω αν μπορεί να ανακτηθεί η πραγματική εικόνα σαν ολόκληρη. γράμματα όπως ακριβώς θα φαίνονταν πέφτοντας επάνω το φως αν ήταν χαραγμένα στο μέταλλο.Κάτι ακόμα που παρατήρησα είναι ότι η γυναίκα στο πρώτο πορτραίτο μοιάζει πολύ με την κυρία που ποζάρει στο ρόλο της Παναγίας στο έργο του Titian '' the Madonna of the rabbit'' αλλά πιθανόν και με άλλα έργα του. Συγκρίνετε και μόνο σας τα παρακάτω πρόσωπα:
Παρ'όλα αυτά και ενώ θα μπορούσε κανείς να υποθέσει ότι ίσως είναι ένα χαμένο και άγνωστο έργο του Τιτσιάνο δεν θα συμφωνήσω,παρά το γεγονός ότι ακόμα και τα χρώματα της ελαιογραφίας μοιάζουν με την Βενετική σχολή του 16ου αιώνα,διότι ο τρόπος που σχεδιάζει τη μορφή της γυναίκας δεν ταιριάζει με τον τρόπο που συνηθίζει ο ζωγράφος της περισσότερο. Αναγέννησης,τον Raffaello Sanzio da Urbino.Οι πολυ καλά δουλεμένες καμπύλες,η χρήση τόξων,η χρήση χρωμάτων της Βενετσιάνικης σχολής (?) θυμίζουν περισσότερο κατά τη γνώμη μου το έργο του Raffaello ''la donna Velata''
Ένα άλλο σημείο που παρατήρησα στις φωτογραφίες είναι το βραχιόλι στο μπράτσο,φαίνεται μέσα από την αντανάκλαση του φωτός να παρουσιαστούν δύο γράμματα που με λίγη φαντασία θα μπορούσε κανείς να διαβάσει ως RV
Ο Raffaello χρησιμοποίησε τα αρχικά του γράμματα RV με τη σημασία Raffaello από το Urbino.
Θα μου πείτε ότι έστω πως είναι του Raffaello,τότε πώς εξηγείται να φαίνεται να είναι το ίδιο πρόσωπο με την Παναγία στο έργο του Titian; Αυτό θα μπορούσε να εξηγηθεί ως εξής: Η κοπέλα που ποζάρει στο έργο που εξετάζουμε είναι μάλλον έφηβη,πάντως είναι σίγουρα πολύ νεαρής ηλικίας,ενώ η Παναγία είναι εμφανής μεγαλύτερη ηλικίας. το ίδιο πρόσωπο δεν χρησιμοποιήθηκε και από τα δύο σε διαφορετικές ηλικίες.Δεδομένου ότι υπήρξαν και στις ίδιες πόλεις για μερικά χρόνια είναι πολύ πιθανό το ίδιο πρόσωπο να εμφανίζεται στα έργα και των δύο αφού είναι φανερή η ομορφιά της γυναίκας που σίγουρα δεν περνάει απαρατήρητη. Προφανώς είναι και από οικογένεια υψηλής κοινωνικής τάξης και αυτό φαίνεται από τους ρόλους που ανέλαβε και κυρίως από τα χρυσά κοσμήματα και τον πορφυρό μανδύα.
Μία ακόμη παρατήρηση που μπορώ να κάνω είναι ότι η χρωματική σύνθεση της ελαιογραφίας θυμίζει πολύ ένα άλλο έργο του Raffaello Sanzio da Urbino μικρού μεγέθους με ''Ο Χριστός ευλογών''.
Δεν είμαι ειδικός για να πω μια σοβαρή άποψη αλλά η γνώμη μου ότι πίσω από τόσες αντιγραφές του έργου κρύβεται ένας καλλιτέχνης και ότι πιθανόν το έργο στο οποίο κυρίως αναφέρονται και φαίνεται να είναι το παλαιότερο που δεν είναι ένα αρχικό πρωτότυπο έργο ή είναι πολύ καλό αντίγραφο ενός σημαντικού ζωγράφου.
Ουσιαστικά μιλάμε για δύο πολύ παλιά έργα,το ένα είναι αυτό που πουλήθηκε στο διαδίκτυο (ebay νομίζω) σε δημοπρασία και το άλλο αυτό που βρίσκεται στο Ρωσικό μουσείο που όπως αναφέρει ο Ρώσος δημοσιογράφος αποκτήθηκε από την επιχείρηση στις αρχές του 19ου αιώνα,δηλαδή δύο έργα περίπου το 1800,συνεπώς φαίνεται πολύ πιο παλιό κι αυτό.
Το αξιοπερίεργο είναι οτι και το έργο που βγήκε σε δημοπρασία στη Γερμανία αν δεν κάνω λάθος έχει επίσης υπογραφή,πράγμα που σημαίνει ότι ο καλλιτέχνης που έκανε το αντίγραφο το υπόγραψε ή ότι έβαλε το όνομα του πρώτου ζωγράφου).
Νομίζω ότι οι ιστορικοί τέχνης ίσως έχουν ένα ακόμη μυστήριο για να λύσουν τα επόμενα χρόνια και θα ήταν ενδιαφέρον να μάθουμε τις απόψεις τους.
Υποσημείωση:
Ολόκληρο το άρθρο του Ρώσου δημοσιογράφου μπορείτε να το βρείτε εδώ:
