Βρήκαν τον αρχαιότερο ναό της Γής......

«E» 24/4

Στην Τουρκία, στα σύνορα με τη Συρία, ένας αρχαιολογικός χώρος με λαξευμένους λίθους, τοποθετημένους σε κύκλους πριν από 11.500 χρόνια, θάμπωσε τους αρχαιολόγους.

Πρώτος αντίκρισε το Γκόμπεκλι Τεπέ ο Κλάους Σμιτ, μέλος του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου.


Οταν ανακάλυψε το άνοιγμα ναών, σχεδόν δύο φορές αρχαιότερο απ' οτιδήποτε σε αυτόν τον πλανήτη, είπε: «Αυτός ο τόπος είναι σουπερνόβα. Από το πρώτο λεπτό που το είδα ήξερα ότι είχα δύο επιλογές: να φύγω και να μην πω τίποτα σε κανέναν ή να περάσω την υπόλοιπη ζωή μου δουλεύοντας εδώ».

Υπολογίζεται ότι υπάρχουν περίπου είκοσι κύκλοι από μεγαλίθους, από τους οποίους κανένας δεν ξεπερνάει σε διάμετρο τα 30 μέτρα, ενώ έως τώρα έχουν ανασκαφεί τέσσερις.

Αυτό που κάνει τις στήλες σε σχήμα «Τ» αξιοθαύμαστες, είναι οι ανάγλυφες μορφές των αγριόχοιρων, των αλεπούδων των λιονταριών, των πουλιών, των φιδιών και των σκορπιών που είναι λαξευμένες πάνω τους, καθώς και η ηλικία τους.

Χρονολογούνται γύρω στο 9.500 π.Χ. Κι αυτό σημαίνει ότι αυτές οι πέτρες είναι 5.500 χρόνια αρχαιότερες από τις πρώτες πόλεις της Μεσοποταμίας και 7.000 χρόνια αρχαιότερες από το Στόουνχετζ.

«Το Γκόμπεκλι Τεπέ αλλάζει τα πάντα», λέει ο καθηγητής ανθρωπολογίας, Ιαν Χόντερ, επικεφαλής των ανασκαφών στο Τσατάλχουγιουκ, τον πιο διάσημο νεολιθικό χώρο της Τουρκίας από το 1993.

«Είναι επεξεργασμένο, είναι σύνθετο και ανήκει στην καλλιεργητική περίοδο. Αυτό από μόνο του κάνει το μνημείο ένα από τα σημαντικότερα αρχαιολογικά ευρήματα εδώ και πολύ καιρό».

Σύμφωνα με τον καθηγητή, έως τώρα θεωρούσαμε ότι τέτοιου είδους μνημειώδη έργα έχτιζαν μόνο συγκροτημένοι πολιτισμοί, οι οποίοι προέκυψαν μόνο μετά την ανακάλυψη της καλλιέργειας της γης». Συμπεραίνουν πως οι κάτοικοι ζούσαν σε χωριά και ήταν κυρίως κυνηγοί.

Ως προς το ποια ήταν η λειτουργία του Γκόμπεκλι Τεπέ, μερικοί θεωρούν ότι ήταν κέντρο τελετουργιών γονιμότητας, καθώς πιστεύουν ότι οι δύο ψηλές πέτρες στο κέντρο κάθε κύκλου αναπαριστούν άνδρα και γυναίκα. Με κάποια φυλλάδια έχουν ήδη αρχίσει να διατυμπανίζουν: Επισκεφθείτε τον Κήπο της Εδέμ. Δείτε τον Αδάμ και την Εύα.

Ο Σμιτ όμως είναι επιφυλακτικός. Συμφωνεί πως το Γκόμπεκλι Τεπέ ίσως αποτελεί «την τελευταία άνθηση ενός ημι-νομαδικού κόσμου, που απειλούνταν να καταστραφεί από την ανάπτυξη της καλλιέργειας», όμως θεωρεί πως οι στήλες δεν έχουν φύλο: «Νομίζω ότι είμαστε αντιμέτωποι με την πιο πρώιμη αναπαράσταση θεών. Δεν έχουν ούτε μάτια, ούτε στόματα, ούτε πρόσωπα. Αλλά έχουν χέρια. Είναι δημιουργοί».

Σοφία Στυλιανού

Ο... μελωδικός καλόγερος

Μέσα σε 10 χρόνια ο πατέρας Αγγελος δημιούργησε στο μοναστήρι τέσσερα μουσεία, με ξεχωριστό «κόσμημα» την έκθεση με τα 1.600 μουσικά όργανα «E» 19/4


Με πολύ μεράκι, ένας αλλιώτικος, ξεχωριστός καλόγερος, μετέτρεψε μέσα σε 10 χρόνια το εγκαταλειμμένο ιστορικό μοναστήρι της Ευαγγελίστριας ψηλά στο βουνό της Σκιάθου -εκεί που κάποτε πήγαινε και έψελνε ο Παπαδιαμάντης- σ' ένα θαυμάσιο, πολυθεματικό πολιτιστικό κέντρο.


Πρόκειται για τον σημερινό ηγούμενο της Μονής της Ευαγγελίστριας, πατέρα Αγγελο, κατά κόσμον Σπυρίδωνα Λύσσαρη, που οργάνωσε τέσσερα μουσεία-έκπληξη, ενώ ανάμεσά τους ξεχωρίζει το μουσείο με τα 1.600 μουσικά όργανα.

Εκτός από τις πολλές προθήκες με μοναδικά ιστορικά κειμήλια και οστεοθήκες με λείψανα αγίων, υπάρχει η βιβλιοθήκη, που από τη μια έχει μοναδικά συγγράμματα των αγίων πατέρων και από την άλλη, όλους τους αρχαίους Ελληνες συγγραφείς!

Συνεργάζεται με πανεπιστήμια, που μελετούν τα σπάνια χειρόγραφα, εκ των οποίων κάποια χρονολογούνται από τον 11ο αιώνα, ενώ εξέδωσε τρία dvd με σκαναρισμένα, σελίδα σελίδα, τα πρώτα 59 βιβλία.

Σε μια σειρά άλλων αιθουσών, όπου ήταν το παλιό ελαιοτριβείο, λειτουργεί το λαογραφικό μουσείο, στο οποίο ζωντανεύουν καθημερινές εικόνες από τη ζωή της Σκιάθου.

Τη δράση του μοναστηριού συμπληρώνουν οι οικολογικές καλλιέργειες και οι ειδικοί χώροι με συλλογές σπάνιων ζώων και πουλιών.

Από το πρατήριο του μοναστηριού μπορεί ο επισκέπτης ν αγοράσει αρχαίες ποικιλίες κρασιού, γλυκά του κουταλιού και εξαιρετικό λάδι.

Οι τοπικοί φορείς και οι κάτοικοι του νησιού είναι όλοι αρωγοί στο έργο του ηγούμενου και περήφανοι για το μοναστήρι τους. Εύποροι ντόπιοι, που βλέπουν ότι ο πατέρας Αγγελος αξιοποιεί την όποια βοήθεια του παρέχουν, υποστηρίζουν συνεχώς την προσπάθειά του.

«Το μουσείο της εποποιίας των Βαλκανικών Πολέμων ήταν στο Μέτσοβο», μας εξηγεί ο ηγούμενος. «Μόλις ολοκληρώθηκε όμως η πτέρυγα της μονής, ο ιδιοκτήτης του, ο κ. Ανδρέας Ποταμιάνος, η μητέρα του οποίου είναι από τη Σκιάθο, το δώρισε στο μοναστήρι μας με πολλή χαρά».

Από τους Κολοκοτρωναίους
«Ηρθα τον Γενάρη του 1998, ύστερα από τη χειροτονία μου και όταν το μοναστήρι ήταν κλειστό και ερειπωμένο, μετά την αποδημία του προκατόχου μου, πατέρα Γεράσιμου», μας λέει ο πατέρας Αγγελος, που για πολλά χρόνια και έως το 1997 ήταν προϊστάμενος στον Οργανισμό Νεολαίας και Αθλησης του Δήμου Αθηναίων. «Η καταγωγή μου είναι από το Λιμποβίσι της Αρκαδίας και οι γονείς μου κατάγονται από τον Κολοκοτρώνη, δηλαδή 100% με... αίμα κολοκοτρωναίικο»!

Η ΔΩΡΗΤΡΙΑ
«Κάθε όργανο είναι και μια ξεχωριστή ιστορία»

«Το καθένα από τα περίπου 1.600 μουσικά όργανα είναι και μια ξεχωριστή συγκίνηση, καθένα και μια ιστορία από τη ζωή της οικογένειάς μας, στα αμέτρητα ταξίδια 30 χρόνων, σε όλες σχεδόν της χώρες του πλανήτη», λέει στο «Εθνος της Κυριακής» η κ. Αννα Δεληγιάννη.

«Είδαμε ότι ο πατέρας Αγγελος ασχολείται με πολλή αγάπη με την οργάνωση αυτών των πολιτιστικών χώρων μέσα στο μοναστήρι και με χαρά συνεργαστήκαμε γι αυτή την έκθεση. Από τα αγαπημένα μας μουσικά όργανα είναι μια παλιά λίρα αρχαϊκής μορφής από την Κένυα και ιδιαίτερη συναισθηματική αξία έχουν τα φλάουτα των παιδιών μου και τα κλαρινέτα του παππού. Από τις κόρες μου, η Μελανή παίζει θαυμάσια άρπα και η Σελήνη εκπληκτικό πλάγιο φλάουτο. Μουσική παιδεία είχε ο πατέρας τους, αλλά και η πεθερά μου, κι εγώ, βεβαίως, που παίζω πιάνο. Συνεχίζουμε μέχρι σήμερα μαζί με την κόρη μου τη Σελήνη Μονιέ ν ασχολούμαστε με τη βελτίωση της έκθεσης, που την επισκέπτονται κάθε καλοκαίρι πάνω από 15.000 άτομα».

Η ΣΥΛΛΟΓΗ
Από ινδιάνικες φλογέρες μέχρι πνευστά από οστά ζώων

Αυτό που εντυπωσιάζει ιδιαίτερα είναι το μουσείο μουσικών οργάνων, μια απίστευτη συλλογή, ίσως η πιο πλήρης στη χώρα, πάνω από 1.600 αυθεντικά έγχορδα, κρουστά, πνευστά, όλων των μεγεθών, από ξύλο, οστά ζώων, θαλασσινά όστρακα και μέταλλο, απ όλες τις χώρες του κόσμου. Ανάμεσά τους φλάουτα από την Ελβετία, γκάιντες από τη Σκοτία, έγχορδα από το Θιβέτ, την Αφρική, τις Ανδεις, την Ινδία, αλλά και ισπανικές κιθάρες, γερμανικά φαγκότο και όμποε. Αλλά και τρομπέτες, κλαπαδούρες, εμφώνια, τρομπόνια από την Τσεχοσλοβακία, όπως και δικά μας παραδοσιακά: κρητικές και ποντιακές λίρες, ούτια, τουμπελέκια, κλαρινέτα και βιολιά. Επίσης, σαξόφωνα «άλτο» και «τενόρους» από τη Γερμανία και την Ελβετία, τύμπανα από διάφορες φυλές ιθαγενών της Αφρικής και της Αυστραλίας, ινδιάνικες φλογέρες από το Μάτσου Πίτσου, ιταλικά βιολιά και πλήθος άλλα, μικρά και μεγάλα, από τα πλέον σπάνια παραδοσιακά μουσικά όργανα του κόσμου. «Είναι μια σπουδαία συλλογή της κ. Αννας Δεληγιάννη και των θυγατέρων της», μας εξηγεί ο π. Αγγελος.

«Είναι Σκιαθίτισσα και η συλλογή προέρχεται από τις χώρες που έζησε η ίδια με τον διπλωμάτη σύζυγό της και τα ταξίδια τους ανά τον κόσμο με τις διπλωματικές αποστολές. Εμείς προσπαθήσαμε και βάλαμε σε προθήκες, με δικά μας έξοδα και πολλές θυσίες, όσο περισσότερα όργανα μπορούσαμε».

Γ. ΚΡΗΤΙΚΟΣ