03 Δεκεμβρίου 2007

Το Βυζάντιο του δίδαξε την ιερότητα του θεάτρου





Ο Βασίλης Φωτόπουλος, ο διεθνούς φήμης σκηνογράφος, δεν άντλησε απλώς τα σύμβολα του καλλιτεχνικού λεξιλογίου του από το Βυζάντιο. Για εκείνον το Βυζάντιο δεν ήταν μόνο τέχνη. Ηταν κανόνας ζωής.



Ο Β. Φωτόπουλος μαθητής, σε βόλτα στην πλατεία της Καλαμάτας. Πρώτος αριστερά με το πηλήκιο, μαζί με τη μητέρα του, τις εξαδέλφες Ερατώ και Δήμητρα και τον αδελφό του τον Διονύση
Εφηβος τα δύσκολα χρόνια της Κατοχής, μαθητευόμενος ζωγράφος με δάσκαλο τον Καλαματιανό Βαγγέλη Δράκο, κατέφευγε στο μοναστήρι του Βουλκάνου. «Στ' άδυτα των ιερών διέκρινα τις αρχαίες χειρονομίες, μάθαινα τη σημασία των συμβόλων, της σκευής, την επίδραση των χρωμάτων, του σωστού φωτισμού, της μελωδίας που συνοδεύει την παράσταση που αιώνια τελείται εκφράζοντας την αγωνία του ανθρώπου για την ταυτότητά του. Εκεί συνειδητοποίησα την ιερότητα της θεατρικής πράξης», έγραψε ο ίδιος στο αυτοβιογραφικό του σημείωμα το 1991, όταν έκανε την πρώτη του μεγάλη έκθεση ζωγραφικής στο Μουσείο Βορρέ στην Παιανία.


Είχε ήδη ζήσει μια συναρπαστική ζωή: είχε αποσπάσει δύο Οσκαρ Σκηνογραφίας για το «Αμέρικα Αμέρικα» του Καζάν και τον «Ζορμπά» του Κακογιάννη, είχε δουλέψει με επιτυχία στην Ευρώπη και στην Αμερική, είχε συνεργαστεί με τα κορυφαία ονόματα του ελληνικού θεάτρου. Και επέλεξε να αποσυρθεί και να αφοσιωθεί στην πρώτη του αγάπη, τη ζωγραφική. Επέλεξε να ζήσει σαν «μοναχός». 'Η καλύτερα επέλεξε τη γαλήνη και την πληρότητα που έβρισκε είτε στα κελιά μοναστηριών ανά την Ελλάδα είτε στο απομονωμένο κτήμα στο Λιόπεσι. Μέχρι το φυσικό του τέλος, τον Ιανουάριο του 2007, σαν ταπεινός αγιογράφος ιστόρησε τοίχους και τρούλους, κατασκεύασε σταυρούς, έχτισε ναούς, όπως την επέκταση της Ιεράς Μονής Αγ. Παρασκευής Μαζίου στα Μέγαρα.


Με τη Μελίνα Μερκούρη σε νυχτερινή έξοδο στη Νέα Υόρκη
Η έκθεση, λοιπόν, που εγκαινιάζεται απόψε στο κεντρικό κτίριο του Μουσείου Μπενάκη (Κουμπάρη 1, τηλ.: 210-3671000) τη ζωή του έρχεται να μας διηγηθεί ξανά. «Το Βυζάντιο του Βασίλη Φωτόπουλου», όπως είναι ο τίτλος της, παρουσιάζει τη ζωή του καλλιτέχνη μέσα από τα έργα του: μακέτες από πολύ γνωστές θεατρικές και κινηματογραφικές παραγωγές, θεατρικά κοστούμια, ζωγραφικά έργα, άμφια, ασημένια και χρυσά σκεύη που ο ίδιος σχεδίασε και ανήκουν σε μοναστηριακές συλλογές της ελληνικής ενδοχώρας.


Μακέτα κοστουμιού για την ταινία «Αυτοκράτωρ Φωκάς» (1972)
Ενα ακόμη καλλιτεχνικό έργο είναι ο εκπληκτικός τόμος των 500 σελίδων «Βασίλης Φωτόπουλος», που επιμελήθηκε ο αδελφός του Διονύσης Φωτόπουλος και εκδόθηκε χάρη στη γενναιοδωρία των αγαπημένων φίλων του καλλιτέχνη Ντίνου και Ελένης Μαρτίνου. Στην πλούσια εικονογραφημένη έκδοση, εκτός από το σύνολο του πολύπλευρου έργου του, περιλαμβάνεται και μια επιλογή από συνεντεύξεις του. Ο Διονύσης Φωτόπουλος, διαπρεπής σκηνογράφος και ο ίδιος, επιμελήθηκε και την έκθεση στο Μπενάκη, ενώ την σχεδίασε η Λίλη Πεζανού. Θα διαρκέσει έως τις 27 Ιανουαρίου.

Γόνος αστικής οικογένειας, γεννήθηκε το 1934 στην Καλαμάτα. Ο πατέρας του δολοφονήθηκε στον Εμφύλιο και ο Βασίλης με τον μικρό αδελφό του Διονύση και τη μητέρα τους εγκαταστάθηκαν στην Αθήνα. Με την πρώτη του κιόλας δουλειά, το 1958 στην Εθνική Λυρική Σκηνή, έκανε επιτυχία. Ο τότε διευθυντής της ΕΛΣ Κ. Μπαστιάς του εμπιστεύθηκε τα σκηνικά και τα κοστούμια της όπερας «Σέρβα Παντρόνα» του Περγκολέζι. Ακολούθησαν η Τζοκόντα, ο Φάουστ, η Κασσιανή και η Αλκηστη, παραστάσεις που σημείωσαν μεγάλη επιτυχία. Ταξίδεψε στην Ευρώπη (Μιλάνο, Σάλτσμπουργκ, Μόναχο, Λονδίνο) προκειμένου να παρακολουθήσει από κοντά τις εξελίξεις στο θέατρο και τα εικαστικά.


«Η αναπαράσταση της Αποκαθήλωσης» (λάδι σε λινό)
Οταν το 1962 επέστρεψε, συνεργάστηκε με μια πλειάδα σημαντικών Ελλήνων καλλιτεχνών, όπως ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Μιχάλης Κακογιάννης και ο Μποστ. Μετά τα δύο Οσκαρ (το 1963 και το 1964) βρέθηκε στην Αμερική όπου έζησε σχεδόν μια δεκαετία και δούλεψε για πολλές ταινίες, ανάμεσά τους και το «You're a Big Boy Now» του Φράνσις Φορντ Κόπολα.

Το 1973, επέστρεψε ξανά στην Ελλάδα και σκηνοθέτησε μια δική του ταινία, τον «Ορέστη». Στη Μεταπολίτευση συνεργάστηκε με τα μεγαλύτερα ονόματα του ελληνικού θεάτρου: «Οπερα της Πεντάρας» σε σκηνοθεσία Ζυλ Ντασσέν, «Σχολείο Εραστών» σε σκηνοθεσία Γιώργου Μιχαηλίδη, «Καζανόβα» του Διονύση Ρώμα, «Πρόσκληση» του Χαράλαμπου Τσικληρόπουλου με τον Μίνω Βολανάκη, «Λευκός Γάμος» με τον Γιώργο Λαζάνη, «Πάπισσα» με την Τζένη Καρέζη, «Λιρ» και «Θυσία του Αβραάμ» με τον Αλέξη Μινωτή.

«Κάπου, όμως, το θέατρο μου φαινόταν αλλιώτικο. Επαψε να με γεμίζει. Η ζωγραφική παραμόνευε. Δεν μ' ένοιαζε η τεχνική. Δεν ήθελα να λύσω αισθητικά προβλήματα ούτε να κατακτήσω μια θέση ανάμεσα στους μεγάλους. Ζωγραφική σοφή και ωραία, για να καλύψετε το κενό πάνω από τον καναπέ σας, έχετε», σημείωνε στο ίδιο αυτοβιογραφικό του σημείωμα.

Κι έκανε ακριβώς αυτό με ευλαβική συνέπεια. Και μπορούσε με την ίδια ευκολία να σχεδιάζει εγκόλπια για τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο και την ίδια στιγμή να ζωγραφίζει τον Σάκη Ρουβά ως βασιλιά.

25 Νοεμβρίου 2007


Αν ο κάθε άνθρωπος είναι ένα ζάρι τότε η Γή είναι μια τεράστια ρουλέτα......

24 Νοεμβρίου 2007

ο παράδεισος του σκοτεινού!

ο παράδεισος ξεπροβάλλει μέσα από το αχνό φώς του σκοταδιού,μαύρα φώτα επιβάλλουν την σιωπή τους στο πουθενά και το τίποτα...
κι όμως,τα σταφύλια ωριμάζουν κανονικά,τα ζώα ψάχνουν για τροφή και τα πουλιά ψιθυρίζουν κάτι γνώριμους παλιούς σκοπούς που τους έμαθαν την εποχή του κλαδέματος.
Δεν ξέρω αν ο κυρ-θάνος θα περάσει και σήμερα από το ίδιο μέρος,ακούω όμως τα παιδιά που παίζοντας το ίδιο παιχνίδι,στο ίδιο μέρος κάθε φορά,τον περιμένουν να περάσει για να τον περιγελάσουν.....
μου φαίνεται περίεργο να κοροϊδεύουν κάθε φορά το ίδιο πρόσωπο......
λές και το κάνουν επίτηδες να ζητάνε κάθε φορά από τον κυρ-θάνο να τους παίξει στη φλογέρα το φύσημα του ανέμου!
Ξέρετε,εκείνο τον γνωστό σκοπό που ακούγοντας τον ξεχνάς αυτούς που σε περιμένουν και ελπίζεις κάποτε να τους συναντήσεις πάλι.....
δεν βαριέσαι θα πουν κάποιοι,παιδιά είναι .....αν ξεχαστούν θα έρθουν οι γονείς τους να τα μαζέψουν....
οσο η καρδιά τους πλανιέται μονάχη είναι ακόμη παιδιά,και τα παιδιά δεν χάνονται....μόλις όμως αρχίσουν να ψάχνουν για το υπόλοιπο κομμάτι του εαυτού τους......ο κίνδυνος είναι μεγάλος.......φεύγουν για το δικό τους ταξίδι,μα κανένα δεν ξέρει πόσο μακρύ θα είναι.........
ξέρουν όμως τον προορισμό τους........μέσα στην ψυχή που κουβαλάει κάθε παιδί είναι γραμμένο με θαλασσινή αρμύρα το λιμάνι που θα πιάσει.

22 Νοεμβρίου 2007

η έννοια του μηδενος

Το μηδέν είναι άραγε αριθμός;
Η ίδια η λέξη μας αποκαλύπτει την αλήθεια,μήτε ουδέν =0,
το μηδέν δεν συμβολίζεται στην αρχαία Ελληνική γραφή με αριθμητικό σύμβολο
επειδή πολύ απλά δεν υφίσταται.Πώς να συμβολίσεις κάτι που δε υπαρχει;
Οι άραβες σκέφτηκαν τον κύκλο ( 0 ) ,πιστεύοντας ίσως ότι η ανυπαρξία είναι μέρος του κόσμου μας!
Συμβόλισαν λοιπόν το μηδέν με το κενό που περιβάλλεται από το όλον,δλδ τον κύκλο....
λάθος κατα την γνώμη μου,αφού ο κύκλος είναι η ίδια η δημιουργία,είναι το μόνο σύμβολο που δεν έχει αρχή και τέλος.Πώς μπορεί λοιπόν ο κύκλος να είναι ταυτόχρονα μηδέν και τα πάντα;
Εκτός κι αν δεχτούμε ότι τα πάντα απλώς δεν υπάρχουν κι εμείς ανταμβανόμαστε την ανυπαρξία μας.....

18 Οκτωβρίου 2007


Σαίξπηρ.....

Ο μύθος λέει πως ο Σαίξπηρ γεννηθήκε στο Στάτφορντ,και όταν ήταν ακόμη μικρός σκότωσε επιδεικτικά ένα μοσχάρι και έκλεψε μερικά κουνέλια και μερικά ελάφια.....
για να γλυτώσει την σύλληψη έφυγε για το Λονδίνο όπου για να επιβιώσει φύλαγε τα άλογα έξω από ένα θέατρο......
ο Σαίξπηρ γεννήθηκε στις 26 (ή 23) Απριλίου 1564 και έζησε μέχρι της 25 Απριλίου 1616....
Η μητέρα του η Μary Arden παντρεύτηκε το 1557 τον μετέπειτα πατέρα του Σαίξπηρ,έμπορο αγροτικών ειδών.
Ο ίδιος ο Σαίξπηρ παντρεύτηκε στις 27 Νοεμβρίου 1582 την Anne Hathaway και αποκτά μαζί της ένα παιδί τον Μαίο του 1583,ακολούθως απέκτησε άλλα δυο παιδιά,δίδυμα,το 1585.....

Η πρώτη αναφορά στον Σαίξπηρ ως θεατρικό συγγαφέα και ηθοποιό γίνεται το 1592,σε ένα καθόλου κολακευτικό σχόλιο ενός άλλου ηθοποιού της εποχής του,του Robert Green,ο οποίος σχολιάζει: ένας αντάρτης κόρακας,καλλωπισμένος με φτερά δικά μας,και με τίγρης καρδιά τυλιγμένη σε προβιά ηθοποιού,θεωρεί τον εαυτό του ικανό να φτιάχνει στίχους όσο ο καλύτερος από σας και καθώς κάθε δουλειά είναι του χεριού του,γίνεται,με την έπαρση που έχει,ο περίγελος του κόσμου

το 1593-94 γράφει δυο ποιήματα,το Αφροδίτη και Άδωνις και το The Rape of Lucrece.....
έγραψε επίσης κάποιες σονέτες αλλά ο κύριος όγκος της συγγραφής του αφορά το θέατρο!
Ο Σαίξπηρ πέθανε στις 23 Απριλίου 1616 και ενταφιάστηκε δυο μέρες αργότερα.......
Στο μνήμα του υπάρχουν χαραγμένοι οι στίχοι : Στο όνομα του Χριστού,καλέ φίλε,απέφυγε ν'ανασκαλέψεις τη σκόνη μέσα στον τάφο αυτό .
Ευλογημένος όποιος δεν πειράξει την ταφόπετρά μου,
καταραμένος όποιος μετακινήσει τα οστά μου.


Συνολικά 37 θεατρικά έργα και κάποια ποιήματα είναι το έργο του Σαίξπηρ....
τα έργα του κατα χρονολογική σειρά είναι τα παρακάτω:
Η κωμωδία των λαθών
Χαμένοι κόποι του έρωτα
Ερρίκος ο Στ' (τρία μέρη)
Ριχάρδος ο τρίτος
Τίτος Ανδρόνικος
Το ημέρωμα της στρίγγλας
Δυο άρχοντες από τη Βερόνα
Ρωμαίος και Ιουλιέτα
Ριχαρδος ο Β'
Όνειρο καλοκαιρινής νυκτός
Βασιλιάς Ιωάννης
Ο έμπορος της Βενετίας
Ερρίκος ο Δ' (δυο μέρη)
Πολύ κακό για το τίποτα
Ερρίκος ο Ε'
Ιούλιος Κάισαρ
Όπως σας αρέσει
Δωδέκατη νύχτα
Άμλετ
Οι εύθυμες κυράδες του Ουίνδσορ
Τρωίλος και Χρησηίδα
Τέλος καλό όλα καλά
Οθέλλος
Μέτρο για μέτρο
Βασιλιάς Λήρ
Μάκβεθ
Αντώνιος και Κλεοπάτρα
Τίμων ο Αθηναίος
Κοριολάνος
Περικλής
Κυμβελίνος
Χειμωνιάτικο παραμύθι
Η τρικυμία
Ερρίκος ο Η'

ποιήματα:
Αφροδίτη και Άδωνις
Ο βιασμός της Λουκρητίας
Σονέτα
Ο Φοίνιξ και η χελώνα

..........................................................................................................

03 Μαρτίου 2007

πεντε αισθησεις χωρανε επτα επιπεδα......

γιατί άραγε ο άνθρωπος έχει πέντε αισθήσεις ενώ ο κόσμος γύρω του ειναι δομημένος πάνω στον αριθμό επτά;
τί ειναι αυτό που διαφοροποιεί τον άνθρωπο από την επαφή του με τον σύμπαν των επτά εκφράσεων;


γεύση,ακοή,αφή,όσφρηση και όραση είναι οι...πέντε γνωστές αισθήσεις του.......
υπάρχουν όμως και άλλες δύο που συμπληρώνουν το οικοδόμημα του τρισυπόστατου ανθρώπου........
αυτές οι επιπλέον δύο δεν είναι άλλες από τον λόγο (έλλογη νόηση) και την ψυχική κατάσταση......
αυτές οι δύο τελευταίες είναι επίσης ταυτόχρονα και αυτοτελείς υποστάσεις του τρίπτυχου ψυχή,σώμα,πνεύμα.......
στην τρίτη υπόσταση,δλδ στο σώμα εδρεύουν οι άλλες πέντε αισθήσεις.........


παρατηρούμε λοιπόν κάθε τι που υπάρχει γύρω μας,στη ζωή μας και στην σκέψη μας στηρίζεται πάνω στον αριθμό επτά......
- επτά είναι τα χρώματα της ίριδος.......
-επτά είναι οι γεύσεις........
-επτά οι νότες (ηχητικές δονήσεις)......
-επτά τα στάδια ζωης του ανθρώπου....
-επτά οι αισθήσεις της αφής.......
-επτά οι κύριες οσμές........

σε κάθε σωματική αίσθηση υπάρχουν επτά διαφορετικοί αισθητηριακοί παράγοντες........


(συνεχίζεται)................

26 Φεβρουαρίου 2007

οι δελφικές γιορτές του 1927 και 1930 ......

το 1927 οργανώθηκαν οι πρώτες Δελφικές γιορτές από την Εύα Σικελιανού-Πάλμερ με προσωπικό κόστος αφού ξόδεψε σχεδόν όλη την περιουσία της σε αυτό το σκοπό....
Αντιγράφοντας στάσεις από αγγεία,αγάλματα και ανάγλυφες παραστάσεις έφτιαξε την χορογραφία που αποτελείται από 555 στάσεις,επίσης για τις παραστάσεις έγραψε μουσική που βασιζόταν στην Βυζαντινή δίνοντας έτσι μια διαφορετική πορεία στα ΕΛληνικά μουσικά πράγματα της εποχής και των μεταγενέστερων χρόνων.
Η γλώσσα στην οποία παρουσιάστηκαν οι τραγωδίες ήταν η δημοτική,πράγμα που έκανε αίσθηση αφού τότε ήταν ακόμη νωπές οι μνήμες από τα Ορεστειακά και τα Ευαγγελικά......

αιώνια στιγμή........

η ζωή απέχει από την αιωνιότητα τόσο όσο απέχει από την στιγμή....

η στιγμή είναι μια αιωνιότητα που δεν χάνεται αλλά εμείς δεν μπορούμε να την αντιληφθούμε γιατί έρχεται αμέσως η επόμενη και μας αποσπά την προσοχή.....
η αιωνιότητα δεν αποτελείται από στιγμές,οι στιγμές όμως αποτελούνται από αιωνιότητα,για αυτό η ζωή δεν είναι παρά μια αιωνιότητα και μια στιγμή......

25 Φεβρουαρίου 2007

το διαδυκτιακό ημερολόγιο μου......

μετά από αρκετά χρόνια περιπλάνησης σε διάφορους ιστότοπους,νομίζω ότι βρήκα και εγώ τη δικιά μου διαδυκτιακή γωνιά όπου θα μπορώ ελεύθερα να συλλογάμαι,γράφοντας και σβήνοντας ό,τι νομίζω πώς έστω και για μια στιγμή αξίζει να το αναφέρω στο ημερολόγιό μου.....