Έφυγε στα 89 του χρόνια ο Αλεξάντρ Σολζενίτσιν....

Ο Ρώσος αντιφρονών είχε βραβευτεί με το βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας

Γιώργος Γεωρτζόγλου
ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Δευτέρα 4 Αυγούστου 2008

«Όχι, δεν φοβάμαι τον θάνατο πλέον» είχε πεί ο Αλεξάντρ Σολζενίτσιν σε συνέντευξή του, πέρυσι τον Αύγουστο, στο γερμανικό περιοδικό Spiegel. Του παραδόθηκε αδύναμος, περίπου ένα χρόνο μετά, από οξεία καρδιακή ανεπάρκεια σύμφωνα με τον γιο του Στεπάν. Όπως μετέδωσε τη νύχτα το πρακτορείο «Ιντερφάξ», ο βραβευμένος με Νόμπελ λογοτεχνίας, αντιφρονών επί σοβιετικού καθεστώτος, Ρώσος συγγραφέας άφησε την τελευταία του πνοή στο σπίτι του στη Μόσχα σε ηλικία 89 χρόνων.
Πέρασε αιχμαλωσίες, φυλακίσεις, εξορίες, γνώρισε τη βαρβαρότητα των σταλινικών γκουλάγκ, αλλά πάντοτε διέκρινε την αληθινή ζωή, ένιωθε το μεγαλείο της ρωσικής πατρίδας, όπως εξομολογείτο και, δεν σταμάτησε ποτέ να γράφει, έως τα τελευταία του. «Από τότε που γεννήθηκα είχα μια εσωτερική κλίση στο να γράφω. Ηταν για μένα σαν ένα είδος μάχης. Ακόμη και στο γκουλάγκ έγραφα - καμιά φορά πάνω σε πέτρινους τοίχους, πάνω σε κομμάτια χαρτί. Υστερα τα απομνημόνευα και πετούσα τα χαρτιά» έλεγε, προσθέτοντας ότι η σχέση του με το γράψιμο ήταν τόσο ισχυρή που δεν την αποχωριζόταν ακόμη και όταν βρισκόταν κάτω από τρομερή ψυχική πίεση.
Ο Αλέξανδρος Σολζενίτσιν γεννήθηκε στις 11 Δεκέμβρη του 1918, στο Κισλοβόντσκι. Αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο του Rostov με ειδικότητα στα μαθηματικά και τη ρώσικη λογοτεχνία την οποία συνέχισε κι ολοκλήρωσε στο Πανεπιστήμιο της Μόσχας. Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, κατατάχτηκε στον Κόκκινο Στρατό ως αξιωματικός πυροβολικού, πολέμησε και διακρίθηκε για τη γενναιότητά του. Όμως, κατά τη διάρκεια της θητείας του στο γερμανικό μέτωπο το 1945 συνελήφθη και κρίθηκε ένοχος επειδή, σε μιαν επιστολή προς φίλο του, ασκούσε κριτική στον Στάλιν. Στάλθηκε σε στρατόπεδο εργασίας στο Καζακστάν όπου εμπνεύστηκε κι έγραψε τη πρώτη του νουβέλα «Μια Μέρα Του Ιβάν Ντενίσοβιτς». Η δημοσίευση της νουβέλας απαγορεύτηκε έως ότου μεσολάβησε ο Νικήτα Χρουστσώφ -ο οποίος ανέλαβε την εξουσία το 1962-, οπότε και κυκλοφόρησε για πρώτη φορά. Ωστόσο, τα δύο επόμενα έργα του, μετά την αντικατάστασή του Χρουστσώφ το 1969, απαγορεύτηκαν.
Την ίδια χρονιά αποβλήθηκε από την Ένωση Σοβιετικών Συγγραφέων αλλά την επόμενη, ύστερα από πρόταση του Γάλλο συγγραφέα Φρανσουά Μοριάκ κερδίζει το Βραβείο Νόμπελ για τον "Ιβάν Ντενίσοβιτς". Ήταν ο πρώτος ανατολικός συγγραφέας που κέρδιζε Νόμπελ αλλά οι αρχές της χώρας του δεν του επέτρεψαν να παρερευθεί στην τελετή απονομής. Ο Σολζενίτσιν δεν πτοήθηκε αλλά συνέχισε την κριτική του ενάντια στο καθεστώς. Κανείς δεν τόλμησε να τον ενοχλήσει λόγω της δημοσιότητας που απολάμβανε, πλέον, στη Δύση. Όμως, όταν έγραψε το «Αρχιπέλαγος Γκουλάγκ» ο κόμπος έφτασε στο χτένι. Τον εξόρισαν και, αεροπορικώς, με συνοδεία τον ξαπόστειλαν στη Γερμανία. Έως το 1994 έζησε και έγραψε στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Εκείνη τη χρονιά ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ αποκατέστησε τον Σολζενίτσιν ο οποίος επέστρεψε στη Ρωσία και συνέχισε το συγγραφικό του έργο έως και την τελευταία του στιγμή. Αναγνωρίστηκε ως ένα από τα πιο ισχυρά πνεύματα της εποχής κι εξαίρετος λογοτέχνης.