Aνατόλι Βασίλιεφ......

Αποσπάσματα από την συνέντευξη του Ανατόλι Βασίλιεφ στη Μυρτώ Λοβέρδου

- Κύριε Βασίλιεφ, η χρήση του κόκκινου στο σκηνικό τι σηματοδοτεί για την παράσταση και τι σημαίνει για σας αυτό το χρώμα;

Λοιπόν, κόκκινο χρώμα. Το κόκκινο χρώμα είναι το χρώμα της γιορτής. Όλη η παράσταση θα πρέπει να γίνεται στο πλαίσιο μιας γιορτής, μιας γιορταστικής δράσης, εκεί μέσα ανεβαίνει η παράσταση. Γιατί τα διονυσιακά μυστήρια ήταν πάντα γιορτές».

- Μέσα στη γιορτή αυτή υπάρχει η παιδοκτονία, το αίμα…

«Την υπόθεση την ξέρετε. Οι αναγνώστες, οι θεατές, την ξέρουν, κι αυτή είναι η δυστυχία τους. Γιατί κάνουν λάθος αν νομίζουν ότι τη γνωρίζουν. Γνωρίζουν το μπανάλ κομμάτι του έργου, το διαδεδομένο. Η υπόθεση του έργου είναι και η χυδαία (vulgaire) συνισταμένη του: ο φόνος, το αίμα. Και αυτά υπάρχουν αλλά όχι μόνο αυτά».

- Υπάρχει πρωτοπορία στο αρχαίο δράμα σήμερα;

«Το αρχαίο δράμα βρίσκεται πολύ μακριά από εμάς. Είναι τόσο μακριά που οποιαδήποτε σκηνοθεσία μπορεί να θεωρηθεί πρωτοποριακή. Γιατί δεν υπάρχει αποκατάσταση…».

- Δουλεύοντας με έλληνες ηθοποιούς βρήκατε κοινά στοιχεία με τους Ρώσους; Υπάρχει συγγένεια;

«Ναι, μοιάζουν πολύ. Πρώτα απ’ όλα είναι χριστιανοί ορθόδοξοι και αυτό σημαίνει ότι ο ψυχικός τους κόσμος είναι αρκετά ανεπτυγμένος. Επίσης μοιάζουν στον συναισθηματικό τους κόσμο. Αλλά και στην πειθαρχία, στη δουλειά, μοιάζουν πολύ. Αυτό που ζω τώρα με τους έλληνες ηθοποιούς μου θυμίζει τη δουλειά μου στη ρωσική επαρχία. Το θέατρο της Μόσχας διαφέρει, έχει πιο ισχυρές ευρωπαϊκές παραδόσεις. Το ρωσικό θέατρο σήμερα είναι θέατρο της πρωτεύουσας. Το σοβιετικό θέατρο επεδίωκε την αποκέντρωση του θεάτρου και μπόρεσε να έχει εξαιρετικά αποτελέσματα. Πρέπει να είναι αποκεντρωμένο – το κράτος πρέπει να φροντίζει ώστε το θέατρο να είναι παντού».

- Και στην Ελλάδα ισχύει το ίδιο για την Αθήνα…

«Είναι θλιβερό. Είναι λάθος. Η Αθήνα δεν μπορεί να εξασφαλίσει ούτε με κτίρια ούτε με προϋπολογισμό ούτε με τεχνικές προδιαγραφές ούτε με άλλες δυνατότητες το θέατρο. Δεν μπορεί ούτε θέλει. Η Αθήνα έτσι όπως την είδα τώρα δεν είναι κατάλληλη για να υπάρχει εδώ θέατρο, δεν έχει δημιουργηθεί για το θέατρο. Αλλά δεν θα ήθελα να πω περισσότερα. Τώρα προηγείται η παράσταση».

- Το θέατρο κινδυνεύει από την παγκοσμιοποίηση;

«Η παγκοσμιοποίηση εξαφανίζει το θέατρο. Το θέατρο σταματά πια να είναι εθνικό, να είναι της μητρικής γλώσσας. Μετατρέπεται σε ένα θέατρο όμοιο με κάθε άλλο».

- Το ρωσικό θέατρο θα έλεγε κανείς ότι ανθίσταται…

«Το ρωσικό θέατρο έχει σχολή, θεωρία. Διαθέτει αποστόλους… Στις αρχές του 19ου αιώνα αποτέλεσε τη βάση και το θεμέλιο για όλο το ευρωπαϊκό θέατρο, για το παγκόσμιο. Γι’ αυτό και έχει ακόμη δυνατότητες αντίστασης».

- Υπάρχει σύγχρονο ρωσικό θέατρο;

«Υπάρχει. Και ακολουθεί τη ρωσική παράδοση. Εδώ και τρία χρόνια δεν δουλεύω πια στη Ρωσία. Αντιμετώπισα πολιτικές και προσωπικές καταστάσεις τέτοιες που με οδήγησαν να φύγω. Ήθελα να αντισταθώ και να διατηρήσω την παράδοση. Στο θέατρο μπορείς να ακολουθήσεις δύο δρόμους: τον εσωτερικό και τον εξωτερικό. Εγώ δεν επέλεξα την απομίμηση των παραδόσεων. Σήμερα το ρωσικό θέατρο μιμείται τις παραδόσεις, επιδιώκει να είναι αστικό θέατρο, και αυτό είναι κακό. Θέλει να συνενώσει το θέατρο ως business με το θέατρο ως τέχνη. Μα αυτό είναι αδύνατον. Σε ό,τι με αφορά αναπτύσσω πια την ευρωπαϊκή παράδοση, βασισμένη στη ρωσική. Δεν εκπροσωπώ πια το ρωσικό θέατρο ούτε τους ρώσους συγγραφείς. Απόδειξη ότι ανεβάζω διάφορα έργα, Μολιέρο, Πλάτωνα, Όμηρο. Πρόσφατα στο Παρίσι σκηνοθέτησα ένα μυθιστόρημα του 18ου αιώνα με πορνογραφικό περιεχόμενο. Τώρα έχω τον Ευριπίδη».

- Και μετά, τι έπεται;

«Ηρεμία και ησυχία, διακοπές ώσπου να πεθάνω… Συνέχεια με ακολουθούν αισθήματα ανησυχίας που συνδέονται με το πρακτικό θέατρο. Είναι πολύ διαφορετικό το θέατρο ως παιδαγωγική και το πρακτικό θέατρο, απέχουν μεταξύ τους. Μπορεί κανείς να διδάσκει εξαιρετικά καλά, όπως ακριβώς διδάσκεται ο αθλητής για να σηκώσει τα βάρη. Αλλά κάποια στιγμή πρέπει να σηκώσει τα βάρη».

Το ΒΗΜΑ, 03/08/2008